Effectief quoten: voorkom de duh-momenten

Met een expertquote reageren op het nieuws via ANP Expert Support is voor veel deskundigen van kennisorganisaties een kans om de media te bereiken, maar hoe maak je een expertquote? En welke valkuilen zijn er tijdens het schrijven? Lars Duursma, directeur communicatiebureau Debatrix en voormalig wereldkampioen debatteren deelt zijn tips.

ANP Expert Support staat los van de redactie, die onafhankelijk werkt. 

De data is voorhanden, de nieuwsaanleiding is helder, maar nu: het maken van een expertquote. Welke valkuilen zijn er tijdens het schrijven? ‘Het is zaak om de duh-momenten te voorkomen’, geeft Duursma aan. ‘Het is belangrijk dat je een aansprekende boodschap de wereld in stuurt. Het heeft weinig zin om een quote te plaatsen die niet verrast of waar iedereen het mee eens is. Wanneer een journalist ‘duh’ zegt tijdens het lezen, zal het meestal niet tot een publicatie leiden.’

De John Kroondoctrine

Maar hoe gaat dat, het voorkomen van zo’n duh-moment? Duursma geeft aan dat er een regel is in de journalistiek, gebaseerd op een uitspraak van voormalig NRC-hoofdredactielid John Kroon: ‘Als je twijfelt of iets nieuws is, zeg dan het tegenovergestelde. Als dát groter nieuws is, hoort het niet in de krant.’ 

Die regel geldt wat Duursma betreft niet alleen voor nieuws, maar ook voor expertquotes. Stel, je wil vanuit je expertise een quote aanleveren over kernenergie. De quote ‘Maatschappelijk draagvlak is cruciaal bij de bouw van een nieuwe kerncentrale’ zou veel nieuwswaardiger zijn als je ‘m omdraait: ‘Maatschappelijk draagvlak is volstrekt irrelevant…’. Dan moet je serieus nadenken of de eerste quote werkelijk wat toevoegt in het debat. ‘Uit ons onderzoek blijkt dat het draagvlak voor een nieuwe kerncentrale groter is dan voor een windmolenpark op dezelfde plek.’ Dát zou pas verrassend zijn.

Woorden die je kunt tekenen

Na het bedenken van een nieuwswaardige invalshoek is het tijd om de quote daadwerkelijk te gaan opschrijven. Duursma: ‘De eerste stap bij het schrijven is om de essentie van je quote samen te vatten, waar mogelijk in maximaal zeven woorden. Lukt dat niet, dan blijf je schrappen en dingen weghalen tot de kern overblijft.’ En met die kern van zeven woorden heb je niet alleen een helder uitgangspunt voor de rest van de tekst, je hebt ook meteen een uitstekende titel voor het stuk.

In de rest van de tekst is taalgebruik even belangrijk. Daarvoor kunnen speeches als inspiratie dienen, want er is een groot verschil in het taalgebruik tussen mensen die als charismatisch gezien worden en matige speechers, weet Duursma. ‘De charismatische sprekers gebruiken vaker woorden die je kunt tekenen’, zegt de debatexpert die meewerkte aan de verkiezingscampagne van Barack Obama. ‘Kijk uit met abstractere termen, zoals begroten, onderscheiden of optimaliseren. Een café of restaurant kun je eenvoudig voor je zien, de horecasector niet. Een bedrijfspand wél, vastgoed niet. Iets prikkelt veel meer als je het voor je kan zien.’

Van het bepalen van de invalshoek tot de woordkeuze, de weg van experts naar de media is gevuld met hobbels en kuilen. Maar met de lessen van John Kroon, de kern in zeven woorden en het kiezen van duidelijk taalgebruik in je achterhoofd is het een stuk soepeler rijden.