Wellicht begint je hoofd bij de woorden ‘dataverhaal’ of 'datavisualisatie' te tollen en denk je aan complexe grafieken met veel cijfers en getallen. Maar het hoeft dus niet complex te zijn; op basis van een paar cijfers kun je al een heldere en mooi vormgegeven grafiek produceren.
In dit stuk vertellen we je aan de hand van tien tips hoe jij makkelijk en snel een pakkend dataverhaal creëert. Datavisualisatie stelt je namelijk in staat om verhalen te vertellen die in tekst soms lastig te vangen zijn.
Tip 1: Dat is dan ook gelijk tip één: een publicatie op basis van data hoeft niet groot te zijn.
Een handjevol getallen met een heldere visual kan genoeg zijn.
Tip 2: Pak de data die je wil visualiseren erbij en negeer de cijfers.
Wellicht is je eerst instinct om je vol op de cijfers te storten maar dek ze even af en kijk in plaats daarvan naar de rijen en kolommen in je Excelsheet. Op basis daarvan kun je al ontdekken welke kant je op kan. Staan er bijvoorbeeld verschillende regio's, periodes of eenheden in je sheet? Op deze manier kun je vragen bedenken die je visueel gaat beantwoorden. Dat klinkt wellicht complex maar de truc is om één goede en gerichte vraag te stellen. Bijvoorbeeld: in welke regio is het aantal opgerolde hennepplantages het hardst gestegen?
Tip 3: Dat brengt ons gelijk bij de volgende tip: bedenk een gerichte vraag die je met een visualisatie gaat beantwoorden.
Dit maakt je boodschap sterker en bovendien hoef je niet alle getallen uit je dataset te laten zien, zolang het jouw vraag maar duidelijk beantwoordt. Ook dit hoeft geen complexe vraag te zijn met oneindig veel data. Bijvoorbeeld: hoeveel landbouwdieren worden er gehouden in Nederland? Je kunt deze vraag beantwoorden met oneindig veel cijfers. Maar je kunt het ook versimpelen door te kijken naar hoeveel dieren en hoeveel mensen er zijn, en dit vervolgens tegen elkaar af te zetten. Conclusie: maak het simpel.
Tip 4: Zet de belangrijkste boodschap in de titel van je visualisatie.
Dit kun je doen in vraagvorm of als conclusie. Bijvoorbeeld; 'meer toezicht op straat helpt', 'het aantal straatroven neemt af' of ‘hoe vaak blowen cannabisgebruikers’? Vermijd daarbij droge omschrijvingen van de cijfers. De titel is namelijk een perfecte manier om mensen een inleiding te geven over de data waar ze naar kijken.
Tip 5: Noem niet te veel getallen in één alinea.
Rond honderdmiljoenmiljard-getallen af. Maak giga-getallen klein door ze terug te rekenen naar bijvoorbeeld inwoner of dag. Datavisualisaties laten in één oogopslag de patronen, trends en uitschieters in een dataset zien. Visualisaties helpen bij het analyseren van data. Zowel voor jezelf als voor je publiek. Voor lezers wordt het al snel abracadabra bij het zien van veel verschillende getallen in een tekst. Als je deze dingen in een graphic vangt, betekent het dat je in de tekst meer ruimte overhoudt om daar dingen te benoemen die je in de graphic niet kunt laten zien. Zoals bijvoorbeeld de ‘waarom-vraag’. Je laat in de graphic niet zien waarom het zo is, maar daar ga je in de tekst dieper op in.
Tip 6: Denk aan je publiek.
Schrijf je voor een algemeen publiek? Vraag of een buitenstaander (huisgenoot of buurvrouw) de grafiek snapt. Kijk of deze persoon de belangrijkste boodschap eruit haalt en of hij/zij dat ook terugziet in de visual.
Tip 7: Verstop geen essentiële info achter een uitklapmenu of tijdslider.
Slechts een klein deel van je lezers gaat dit zien. Maak simpelweg meerdere, losse visuals. Als je met een visualisatietool gaat werken, is het wellicht aantrekkelijk om je graphic interactief te maken. Toch blijkt uit een onderzoek van LocalFocus dat er maar weinig mensen echt gebruikmaken van een interactief element in een visualisatie.
Tip 8: Zorg ervoor dat je visualisatie er verzorgd uitziet, maar let op een goede verhouding tussen de vorm en de inhoud.
Vraag jezelf af wat echt noodzakelijk is om in je verhaal te vertellen en wat vooral mooi en meer illustratief is. Daar zijn geen stijlregels voor en daarom is het altijd goed om dit bij een collega te toetsen.
Tip 9: Cliché maar waar: less is more.
Laat zoveel mogelijk onnodige elementen in je visualisatie weg. Vaak heb je veel van de opsmuk helemaal niet nodig om je boodschap helder over te laten komen. En dat is natuurlijk uiteindelijk het doel.
Tip 10: Laat je graphic altijd aan iemand anders zien: begrijpt hij of zij het verhaal en de designafwegingen.
Graphics kunnen namelijk (onbedoeld) misleidend uitpakken door bijvoorbeeld bepaalde stijlkeuzes. Die kunnen voor jou logisch zijn maar toch kan de boodschap bij anderen anders overkomen.
Extra tips:
- 3D graphics zijn altijd verboden; deze zijn erg lastig om te interpreteren voor de lezer.
- Kies de best passende visualisatievorm om je boodschap over te brengen. Het oog wil ook wat, maar vergeet de kern niet.
- Data is altijd perceptie. Je maakt een selectie in cijfers en je visualiseert het op een bepaalde manier waardoor je een bepaald beeld naar voren laat komen.
