Gijsbert van Dalen werkte drie jaar bij het Centraal Bureau voor de Statistiek als redacteur, kwam daar in aanraking met statistiek en kreeg steeds meer interesse in cijfers. Sinds maart 2019 werkt hij als datajournalist bij het ANP.
“Na het afronden van de bachelor Journalistiek en de master Europese Unie Studies ben ik als redacteur bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) aan de slag gegaan. Na drie jaar wilde ik graag de journalistiek in en kwam ik terecht bij het ANP als datajournalist. Ik ben de enige datajournalist van het ANP.’’
Data
“Data zijn gegevens in de breedste zin van het woord, waaronder cijfers. Cijfers vind ik pas interessant als ze iets zeggen over wat er om je heen gebeurt. Vaak haal je een deel van de gegevens ergens vandaan: bijvoorbeeld bij het CBS of verschillende overheidsinstanties. Die instanties hebben de cijfers gecontroleerd, waardoor ze direct te gebruiken zijn. Met deze cijfers ga ik aan de slag, ik houd er bijvoorbeeld het aantal inwoners van een bepaalde gemeente tegenaan. Zo worden bestaande cijfers weer actueel.
Airbnb
Je kunt ook ruwe data gebruiken. Dat zijn cijfers die op het internet staan en beschikbaar zijn, maar die niet in een mooie tabel staan. Hierdoor kun je niet in één oogopslag zien wat er aan de hand is.
Een goed voorbeeld hiervan is het analyseren van advertenties op Airbnb. Iedereen kan zien wie een huis verhuurt en welke prijs er voor de huizen wordt gevraagd. Maar door al deze advertenties binnen te halen en te analyseren door middel van Excel of softwareprogramma’s kun je erachter komen of een bepaalde verhuurder het huis langer dan 60 dagen verhuurt, wat volgens de wet niet mag. Je maakt van abstracte cijfers een concreet verhaal. Dat kost veel tijd; het kan zomaar zijn dat je een á twee weken bezig bent met een artikel.”
Onderbouwen met cijfers
“In de media wordt regelmatig gezegd dat iets ‘leeft’ of ‘speelt’ terwijl je niet weet wat er precies aan de hand is. Door middel van cijfers kun je nagaan of het klopt en kun je het goed onderbouwen.”
"Datajournalistiek is iets van de laatste jaren."
"Datajournalistiek is iets van de laatste jaren."
— Gijsbert van Dalen
Van de laatste jaren
“Datajournalistiek is iets van de laatste jaren. Ik denk dat het pas zo’n acht jaar bestaat. Daarvoor bestonden cijfers natuurlijk ook, maar heette het geen datajournalistiek. Journalisten keken altijd al naar onderzoeken. Nu kijken datajournalisten naar eigen datasets en brengen ze door middel van eigen onderzoek nieuws naar buiten. Dat is iets van de laatste jaren.
In Nederland zijn er niet veel opleidingen voor datajournalisten. Je leert het vak door online cursussen te volgen en door het gewoon te doen en te ervaren. Datajournalistiek is een vak dat nu in ontwikkeling is. En dat vind ik er juist zo leuk aan.”
Verrassende uitkomsten
“Het interessante aan data vind ik dat je soms tot conclusies komt die je in eerste instantie niet verwacht. Tijdens de boerenprotesten ben ik in de salarissen van de boeren gedoken. Ik vond interessante cijfers bij het CBS en de Wageningen Universiteit en kwam ik tot de ontdekking dat er een groot salarisverschil op te merken is in deze sector. Melkboeren gaan vaak door jaren van schulden terwijl het met boeren in de tuinbouw relatief goed gaat.”
"Het ANP levert feiten aan media. Cijfers zijn daar een belangrijk onderdeel van."
"Het ANP levert feiten aan media. Cijfers zijn daar een belangrijk onderdeel van."
— Gijsbert van Dalen
Het ANP en data
“Het nieuws van het ANP is altijd gecontroleerd en betrouwbaar. Het ANP levert nieuwsfeiten aan media. Cijfers zijn daar een belangrijk onderdeel van. Cijfers zorgen voor betrouwbaarheid. De nieuwsberichten van het ANP worden één op één afgenomen door media of er worden delen gebruikt om een eigen verhaal van te maken. Zo zie ik vaak mijn cijfers terugkomen in de berichten van verschillende media.
Ik werk regelmatig samen met de infographics-specialist, Jeroen Luizink. Een onderwerp waar hij een infographic van maakt, kan voor mij ook interessant zijn. Net zoals cijfers die ik gemaakt heb voor hem interessant kunnen zijn om te verwerken in een infographic.
Onderwerpen
“Ik heb veel vrijheid in mijn onderwerpen. Bijvoorbeeld door aan te haken bij een onderwerp dat leeft of met eigen cijfers iets vertellen dat we nog niet wisten. Dat kan over alles gaan en bij alle ANP-redacties kan ik mijn werk toepassen. Als er maar cijfers zijn.”
